Kayseri'nin Melikgazi ilçesine bağlı Mimar Sinan'ın doğduğu köy olarak bilinen tanınan Ağırnas'taki madenlerden çıkarılan Dorak taşı Dünyada sadece buradan çıkarılan bir taş türü ve geleneksel yoğurt kabı imalatında kullanılıyor.
UNESCO benzeri kültürel miras statüsünde değerlendirilen jeojojik yapısı benzersiz madeni sadece Ağırnas'ta bulunuyor. Dorak taşından üretilen kaplarda yoğurt lezzetini korumakla kalmadığı gibi toprak tadı gözlenmiyor. İçinde yoğurt mayalandığı zaman taş doğal bir serinlik sağlıyor ve yoğurdun daha uzun süre taze kalmasını sağlıyor. Osmanlı döneminden beri kullanılan Dorak'ın köydeki üreticisi olan Oğuz Ayata'ya Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı ünvanı verildi.
Tescil sürecini anlaran Ayata,
yüzyıllardır kullanılan aletleri kullanmak suretiyle yaklaşık 7-8 yıldır dorak taşı imalatı yapıyorum. Bu sanatımızı canlı tutmaya çalışıyorum. Bu sanatı üzerime tescilletmek istedim. O yüzden Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Somut Olmayan Kültür Mirası Taşıyıcıları için başvuruları yaptım ve kabul edildi. Ankara'ya davet edildim ve 4/5 tane örnek götürerek sundum. Bakanlık uygun gördü ve bu kimliği kazandım. Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı olarak sanatımızı yapmaya devam edeceğim şeklinde konuştu.
Yoğurtla Birlikte Dorak Taşı daha Bilinir hale Geliyor
Dorak yoğurdu ile dorak taşına ilginin her geçen gün arttığını belirten Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtım Vakfı (ÇEKÜL) Kayseri'den Prof. Dr. Osman Özsoy,
İsmi Mimar Sinan ile bütünleşmiş bir köy olan Ağırnas'a özgün bir taş; tarih boyunca kullanılan bir inşaat malzemesi olmuş günümüzde hala en önemli yapı malzemelerinden biri olarak kullanılmaktadır. Birçok çeşit yapı taşı vardır, ancak Ağırnas'a mahsus özel ve coğrafi işaret alabilecek kadar da önemli bir malzeme olan Dorak taşı doraklık denilen bölgeden çıkarılıyor.
Türkiye'deki dorak işi ile uğraşan tek yer Ağırnas köyündeki Koramaz Vadisi'dir. Aktif olarak çalışan birkaç usta kaldı, bu ustalardan bir tanesi Oğuz Ayata, Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı olarak Kültür Bakanlığı tarafından 2025 yılında kimlik verilmiştir. Bu taşın hem bulunması, kesilip atölyeye getirilmesi, yerinde işlenmesi, bunun bir ürüne dönüşmesi, dönüşen ürünün içine yoğurt konularak kullanılması ve buna dönük bir obje haline getirilmesini oldukça önemsiyoruz.
